Osnovni pojmovi i definicije
Klimaks, klimakterijum je grčka reč i označava period od 10-15 godina kod žena iz potpune polne zrelosti do potpunog prestanka lučenja polnih hormona.
Menopauza, takođe grčka reč (menos-mesec, pausis-pauza) označava poslednju menstruaciju koju godinu dana ne prati sledeća menstruacija. Često se brka sa pojmom klimaksa i koristi se kao pojam koji označava sve promene koje nastupaju u poznom ženskom dobu. Klimaks se deli na periode premenopauze, perimenopauze (koju označava period od 2-2,5 godina oko poslednje menstruacije) i postmenopauze.
Prvi znaci premenopauze mogu da se jave već od 40-45 godine, ali po najnovijim istraživanjima u razvijenim Evropskim zemljama to su godine 48-53.
Promene koje se dešavaju u premenopauzi su izostajanje ovulacije odnosno pucanje folikula i stvaranje žutog tela koji luči progesterone. Održavanjem estrogene faze i izostankom progesterone može se javiti niz neprijatnih simptoma poput napetih grudi, obilnijih menstruacija sa više ugrušaka, stvaranje mioma, smanjena odbrambena sposobnost prema zaraznim bolestima i razni psihički poremećaji poput depresije, razdražljivosti, nesanica i hormonski valunzi, znojenje. Zbog svih ovih simptoma predlaže se češći odlazak kod lekara na rutinske kontrole, kao i kontrolu nivoa gvožđa u krvi. Ovaj period može trajati od nekoliko meseci do nekoliko godina, a sve do poslednje menstruacije koju sledi pauza od godinu dana bez krvarenja.
U postmenopauzi, kada više nema ni lučenja estrogena, nastaju promene pre svega u spoljnom izgledu žene. Koža počinje intenzivnije da se bora, masnoće da se talože oko stomaka, javlja se suvoća vagine, što dodatno može da smanji samopouzdanje. Estrogeni više ne vrše zaštitu kardio-vaskularnog sistema i mogu se razviti razna oboljenja na tom polju, kao i da nastane osteoporoza usled pojačane mobilizacije kalcijuma iz kosti.
Terapija
Sedamdesetih godina je hormonska supstituciona terapija bila zlatni standard u lečenju simptoma menopauze koja dovodi do značajnog poboljšanja stanja , međutim zbog neželjenih dejstava, odnosno povećanog rizika od nastanka karcinoma, danas se ona manje prepisuje. Hormonska supstitucija se daje kratko, ženama koje zaista imaju ozbiljne tegobe u klimakterijumu.
Ženama se savetuju promene u načimu života, u ishrani i uvođenje fizičkih aktivnosti, upotreba biljnih preparata sa tzv. fitoestrogenima, biljnim hormonima, koji imaju sličnu strukturu kao estrogeni, ali u organizmu ne izazivaju neželjena dejstva kao sintetski hormoni.
Izvor: www.webapoteka.rs